Viêm da tiếp xúc được mô tả là tình trạng viêm của da do tiếp xúc da trực tiếp với một số yếu tố trong môi trường. Đôi khi bệnh còn được gọi là chàm tiếp xúc.
Có hai loại viêm da tiếp xúc:
‑ Viêm da tiếp xúc kích ứng: xảy ra khi da tiếp xúc với chất kích ứng như thuốc tẩy và dung môi hòa tan. Chúng lấy đi lớp dầu tự nhiên trên bề mặt da. Viêm da xuất hiện khi sự tiếp xúc này thường xuyên và kéo dài. Yếu tố quan trọng nhất trong việc gây ra viêm da tiếp xúc dạng này là lượng và nồng độ của chất kích ứng tiếp xúc với da. Bệnh rất thường gặp ở những người thường phải tiếp xúc bàn tay với nước như điều dưỡng, thợ làm tóc, nhân viên pha chế, đầu bếp và nhân viên lau dọn. Những người làm các nghề nghiệp này thường bị viêm da bàn tay. Bất kì ai cũng có thể bị viêm da tiếp xúc kích ứng bàn tay do chất kích ứng hoặc do thường xuyên rửa tay.
‑ Viêm da tiếp xúc dị ứng: xảy ra khi dị ứng với hóa chất hoặc chất đặc hiệu đã tiếp xúc với da. Ví dụ của các chất này gồm kim loại như nickel, cao su, hóa chất trong nhuộm tóc và nước hoa hoặc chất bảo quản trong kem bôi và mỹ phẩm. Không rõ vì sao có người dị ứng với các chất này trong khi những người khác không bị.
Các chất ít gặp hơn trong trái cây và rau củ có thể gây phản ứng dị ứng ngay lập tức khi chạm vào. Điều này dẫn đến da sưng phù ngứa, được gọi là mày đay tiếp xúc. Điều này có thể dẫn đến đợt cấp của tình trạng viêm da có sẵn trước đó như chàm.
Viêm da tiếp xúc không phải nhiễm trùng và không lây cho người khác.
Người bị hen suyễn, chàm và viêm mũi dị ứng có nguy cơ viêm da tiếp xúc kích ứng cao những người khác. Xu hướng mắc những tình trạng này thường mang tính di truyền trong các gia đình.
Ngứa da là triệu chứng thường gặp nhất và có thể ngứa nhiều. Đôi khi trên nền da đau và đỏ xuất hiện các bóng nước nhỏ hoặc các vết nứt đau.
Bàn tay là vùng thường gặp viêm da tiếp xúc nhất, kế đến là cánh tay, cổ và mặt. Sau khi tiếp xúc với chất gây kích ứng hoặc dị ứng, da trở nên đỏ, khô và tróc vảy. Đôi khi da rỉ dịch và mụn nước, bóng nước có thể xuất hiện.
‑ Viêm da tiếp xúc kích ứng: được chẩn đoán bởi tiền sử tiếp xúc với chất gây kích ứng và sự xuất hiện của ban đỏ da.
‑ Viêm da tiếp xúc dị ứng: được chẩn đoán bằng xét nghiệm ở bệnh viện hay phòng khám da liễu. Quy trình bao gồm đặt những miếng dán có chứa kháng nguyên dị ứng đã biết lên da vùng lưng. Miếng dán sẽ được lấy ra sau 2 ngày, và vùng da sẽ được kiểm tra xem có xuất hiện viêm hay không. Bác sĩ da liễu sau đó có thể cho biết chất mà bạn dị ứng.
Tránh tiếp xúc da với chất kích ứng hoặc dị ứng sẽ ngăn ngừa viêm da tiếp xúc. Đôi khi buộc phải thay đổi nghề nghiệp, ví dụ trong trường hợp thợ làm tóc dị ứng thuốc nhuộm tóc.
Phương pháp chính để điều trị viêm da tiếp xúc là xác định nguyên nhân và loại bỏ chất kích ứng hoặc dị ứng da. Việc tránh hoàn toàn không phải luôn dễ dàng. Vì vậy, cố gắng bảo vệ da như đeo găng tay, cải thiện hàng rào bảo vệ da với bôi dưỡng ẩm thường xuyên và tránh tiếp xúc với xà bông và chất tẩy rửa. Tiếp xúc với chất kích ứng hoặc dị nguyên trong một số nghề nghiệp có thể là nguyên nhân và có thể dẫn đến việc cần thiết phải thay đổi vị trí làm việc hoặc nghề nghiệp.
Có thể cần vài tháng để điều trị tình trạng viêm da tiếp xúc. Kem thoa steroid và dưỡng ẩm được dùng để giảm tình trạng viêm da. Vì kem thoa steroid có độ mạnh khác nhau nên điều quan trọng là bạn nên dùng loại có độ mạnh và thời gian thích hợp. Bác sĩ hoặc điều dưỡng có thể hướng dẫn bạn điều này. Sử dụng dưỡng ẩm vài lần mỗi ngày là rất quan trọng trong việc bảo vệ da của bạn. Bạn cần tìm loại kem dưỡng ẩm phù hợp với mình và nên sử dụng dưỡng ẩm thường xuyên.
Người bị viêm da tiếp xúc nặng có thể cần dùng các thuốc như steroid hoặc kháng sinh đường uống.
Dành thời gian để quan sát da của bạn ở nhà cũng như ở nơi làm việc và làm theo hướng dẫn của bác sĩ về việc sử dụng các thuốc uống và kem thoa khác nhau.
Nguồn: Fitzpatrick’s Dermatology 9th edition
-------------------
Bệnh viện Da Liễu - số 2 Nguyễn Thông, phường 6, quận 3, TP.HCM.
Hotline: 028.39308131 - 0901.365.638
Website: bvdl.org.vn
Thời gian khám bệnh của bệnh viện:
Đặt lịch khám bệnh trực tuyến tại: https://dalieu.medpro.com.vn/ - Hoặc tải ứng dụng Bệnh viện Da Liễu TPHCM - Đăng ký Khám bệnh Online (App Store, Google Play)
Để xem được nhiều nội dung Truyền thông giáo dục sức khỏe về da liễu, hãy truy cập kênh Youtube của Bệnh viện Da Liễu TP.HCM: https://www.youtube.com/channel/UCt4M5jArf_1Pf5CNWRYOGag
