BV Da Liễu TP.HCM - Số 2 Nguyễn Thông Phường 6 Quận 3

Khoa Dược / Thông tin thuốc

PROCALCITONIN TRONG ĐỊNH HƯỚNG ĐIỀU TRỊ KHÁNG SINH

18-05-2021 10:00:00

Một trong những nguyên tắc sử dụng kháng sinh hiệu quả bao gồm việc chỉ định kháng sinh với thời gian điều trị tối thiểu cần thiết. Tuy nhiên, thực trạng cho thấy rất khó để xác định thời gian điều trị tối thiểu, đặc biệt là đối với những trường hợp nhiễm trùng nặng. Trong nhiều trường hợp các bác sĩ còn ngần ngại trong việc xuống thang/ngưng kháng sinh sớm.

Nhằm đáp ứng nhu cầu cần có một công cụ hỗ trợ đánh giá tình trạng nhiễm khuẩn chính xác, nhiều nghiên cứu tập trung vào việc tìm hiểu các dấu ấn sinh học biểu hiện tình trạng nhiễm khuẩn. Trong số các dấu ấn sinh học, có nhiều bằng chứng ủng hộ procalcitonin là dấu ấn sinh học đáng tin cậy trong đánh giá tình trạng nhiễm khuẩn.

1. PROCALCITONIN LÀ GÌ?

Procalcitonin là tiền chất của calcitonin và được tăng điều tiết thông qua các cytokine trong tình trạng cơ thể phản ứng với nhiễm trùng. Đối với tình trạng nhiễm virus, sự sản xuất procalcitonin được ngăn chặn bởi interferon-gamma. Do đó, procalcitonin là dấn ấn sinh học đặc hiệu của tình trạng nhiễm khuẩn hơn so với các dấu ấn sinh học khác (WBC, CRP).

2. SO SÁNH CÁC CHỈ DẤU SINH HỌC TRONG CHẨN ĐOÁN NHIỄM KHUẨN HUYẾT

Bảng 1. So sánh các chỉ dấu sinh học trong chẩn đoán nhiễm khuẩn huyết

Chỉ dấu sinh học	Tính đặc hiệu cho nhiễm khuẩn	Tính đặc hiệu cho viêm	Ưu điểm	Nhược điểm
WBC	+	+++	Đơn giản Chi phí thấp	Nhạy với vi khuẩn Không đặc hiệu cho nhiễm khuẩn Tăng trong mọi nhiễm trùng và viêm Giá trị bị ảnh hưởng bởi nhiều thuốc/ bệnh lý
CRP	++	++	Chi phí thấp Tính đặc hiệu trung bình	Tăng trong mọi nhiễm trùng và viêm Tăng chậm (đạt đỉnh sau 24 giờ) Không tương quan với tính nghiêm trọng của tình trạng nhiễm nhiễm trùng và viêm
Lactate	+	+	Chi phí thấp Chỉ số tin cậy phản ánh tình trạng tưới máu mô Dùng để tiên lượng hơn là chẩn đoán	Tính đặc hiệu rất thấp cho nhiễm khuẩn
Procalcitonin	++++	+	Đặc hiệu cho nhiễm khuẩn, đặc biệt trong NKH. Động học thuận lợi (Tăng nhanh trong vòng 3-6 tiếng, đạt đỉnh trong vòng 12-24 giờ) Sản xuất PCT không bị suy giảm do giảm bạch cầu hoặc các trạng thái ức chế miễn dịch khác.² Sự suy giảm nhanh chóng khi có sự hỗ trợ kiểm soát nhiễm trùng bởi hệ miễn dịch. 2 Tương quan tuyệt vời với mức độ nghiêm trọng của bệnh tật.²	Chi phí cao hơn WBC, CRP, lactate. Tuy đặc hiệu đối với tình trạng nhiễm khuẩn hơn so với các marker sinh học khác, nhưng nó vẫn tăng trong những những trường hợp bệnh không do vi khuẩn.² Ngoài ra, đến nay vẫn chưa có một phạm vi tham chiếu cố định đối với nồng độ procalcitonin trong chẩn đoán nhiễm khuẩn. Mức PCT có thể không tăng trong các nhiễm trùng khu trú (viêm tủy xương, áp xe khu trú, v.v.) và PCT âm tính không nên được coi là loại trừ nhiễm trùng khu trú.

Các tình huống trong đó PCT tăng cao có thể do nguyên nhân không phải do vi khuẩn:

Trẻ sơ sinh (<48-72 giờ; sau 72 giờ diễn giải mức độ như bình thường)
Stress lớn (chấn thương nặng, phẫu thuật, sốc tim, bỏng). Trong trường hợp không có nhiễm trùng, mức PCT có xu hướng giảm sau sự kiện kích động
Điều trị bằng các tác nhân kích thích cytokine (OKT3, globulin chống tế bào lympho, alemtuzumab, IL-2, truyền bạch cầu hạt)
Sốt rét và một số bệnh nhiễm nấm
Sốc tim kéo dài, nặng hoặc bất thường tưới máu cơ quan
Một số dạng viêm mạch và bệnh ghép cấp tính so với bệnh vật chủ
Hội chứng nội sinh do tuyến giáp thể tủy và ung thư phổi tế bào nhỏ
Chức năng thận bị tổn thương đáng kể, đặc biệt là ESRD / chạy thận nhân tạo

3. DIỄN GIẢI CHỈ SỐ PROCALCITONIN TRÊN LÂM SÀNG

Thang-5-Procalcitonin

KẾT LUẬN

Procalcitonin đã chứng minh độ hữu ích trong việc phục vụ hỗ trợ cho việc chẩn đoán, đánh giá tình trạng nhiễm trùng và tăng hiệu quả chương trình Quản lý sử dụng kháng sinh. Tuy vậy, các bác sĩ nên kết hợp đánh giá lâm sàng, cận lâm sàng và loại trừ các trường hợp bệnh lý cũng làm tăng procalcitonin để đưa ra quyết định sử dụng, xuống thang hay ngưng kháng sinh.

Tài liệu tham khảo

1. Ứng dụng của procalcitonin trong định hướng điều trị kháng sinh. Bệnh viện Từ Dũ. Ngày đăng: 4/12/2019.

2. Procalcitonin (PCT) Guidance. University of Nebraska. Truy cập: 18/05/2021. Link

3. Konrad Reinhart, et al. Markers for sepsis diagnosis: what is useful? Crit Care Clin. 2006 Jul;22(3):503-19, ix-x.

Brit Long, et al. The Emergency Department Diagnosis and Management of Urinary Tract Infection. Emerg Med Clin North Am. 2018 Nov;36(4):685-710.

Tổ Thông tin thuốc - Dược lâm sàng

Khoa Dược - Bệnh viện Da Liễu TP.HCM

-------------------

Bệnh viện Da Liễu - số 2 Nguyễn Thông, phường 6, quận 3, TP.HCM.

Hotline: 028.39308131 - 0901.365.638

Website: bvdl.org.vn

Thời gian khám bệnh của bệnh viện:

Từ thứ hai đến thứ sáu: Từ 6g00 đến 18g30 (khám cả giờ nghỉ trưa).
Thứ bảy: buổi sáng từ 7g30 đến 11g00, buổi chiều từ 13g00 đến 18g30
Chủ Nhật: buổi sáng từ 7g30 đến 11g00, buổi chiều từ 13g00 đến 15g00
Ngày Lễ, Tết: nghỉ

Đặt lịch khám bệnh trực tuyến tại: https://dalieu.medpro.com.vn/ - Hoặc tải ứng dụng Bệnh viện Da Liễu TPHCM - Đăng ký Khám bệnh Online (App Store, Google Play)

Để xem được nhiều nội dung Truyền thông giáo dục sức khỏe về da liễu, hãy truy cập kênh Youtube của Bệnh viện Da Liễu TP.HCM: https://www.youtube.com/channel/UCt4M5jArf_1Pf5CNWRYOGag

ĐỌC THÊM

26-04-2021 16:00:00

Một số điều cần lưu ý khi sử dụng NSAID

23-04-2021 16:00:00

Thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) thường được kê đơn cho một số bệnh như đau thần kinh sau zona, vảy nến khớp, v.v... tại bệnh viện Da Liễu. Bên cạnh tác dụng phụ trên đường tiêu hóa, các thuốc NSAID còn ảnh hưởng lên tình trạng tim mạch của bệnh nhân. Do đó, các nhà kê đơn cần lựa chọn một NSAID phù hợp để có thể cân bằng được nguy cơ tiêu hóa và nguy cơ tim mạch trên bệnh nhân.

30-03-2021 14:04:15

Hiện nay có rất nhiều sản phẩm chứa calci trên thị trường với thành phần và liều lượng khác nhau. Nhãn sản phẩm chứa calci có thể ghi liều dưới dạng calci nguyên tố hoặc muối calci hoặc cả hai.

19-03-2021 16:00:00

Methicillin-resistant Staphylococcus aureus (MRSA) thường là căn nguyên chính trong phần lớn các nhiễm trùng da và mô mềm mức độ trung bình-nặng.

18-02-2021 11:03:46

Tháng 12/2020, một nghiên cứu đoàn hệ so sánh đăng trên tạp chí BMJ đã chỉ ra rằng việc sử dụng kháng sinh macrolide trong thai kỳ không liên quan đến tăng nguy cơ mắc các dị tật bẩm sinh nghiêm trọng. Bên cạnh đó, không tìm thấy bằng chứng gia tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh ở nhóm cơ quan cụ thể nào ở phụ nữ có thai sử dụng macrolid cũng như bằng chứng về mối liên quan có ý nghĩa đối với từng macrolid.

02-02-2021 16:18:05

Gabapentin và pregabalin được FDA chấp thuận cho chỉ định đau dây thần kinh hậu zona, tuy nhiên, theo trung tâm DI và ADR Quốc gia, cả hai thuốc thường được sử dụng trong đau cấp tính do zona và các nghiên cứu không ghi nhận lợi ích của thực hành này.

30-12-2020 16:19:25

Sự khác biệt về dược động học và dược lực học ở quần thể bệnh nhân Nhi so với người lớn đòi hỏi nhân viên y tế phải có những cân nhắc đặc biệt khi sử dụng thuốc để đảm an toàn cho trẻ.

TIN MỚI

20-08-2022 15:00:00

SỬ DỤNG DỊCH TRUYỀN ALBUMIN TRÊN LÂM SÀNG

20-06-2022 15:00:00

CANADIAN MEDICAL ASSOCIATION JOURNAL: MỘT TRƯỜNG HỢP VIÊM MẠCH MÀY ĐAY Ở MỘT PHỤ NỮ TRẺ MẮC BỆNH GRAVES

Một phụ nữ 29 tuổi đến khoa cấp cứu với tình trạng khó thở và hồi hộp, cũng như phát ban ngứa và đau hơn 5 ngày trước đó. Thân nhiệt của cô là 38,6°C, nhịp tim 174 nhịp/phút và nhịp thở 24 nhịp/phút. Chúng tôi quan sát thấy một tuyến giáp phì đại khi bệnh nhân nuốt và các mảng ban đỏ tím hình khuyên trên mặt, thân và tứ chi (H.1).

20-04-2022 15:00:00

CANADIAN MEDICAL ASSOCIATION JOURNAL: MỘT TRƯỜNG HỢP LOÉT DA MẠN TÍNH DO THUỐC

Một người đàn ông 55 tuổi có tiền sử sử dụng heroin qua đường tĩnh mạch đến khoa cấp cứu với vết loét lớn ở cẳng chân trái không lành xuất hiện 14 tháng trước. Vết loét có bờ là mô hạt, xung quanh là các mảng xơ cứng hội tụ, hình đồng xu, lõm, tăng/giảm sắc tố (Hình 1A). Bệnh nhân cũng có nhiều vết kim, tăng sắc tố trên các tĩnh mạch và sẹo đồng xu phù hợp với việc tiêm thuốc dưới da/trong da (“skin popping”) (Hình 1B). Bệnh nhân cho biết trước đây đã sử dụng vết loét như là một vị trí để tiêm thuốc, với lần tiêm cuối cùng cách đây hơn 1 năm.

20-02-2022 15:00:00

ADR: TĂNG SẮC TỐ DA DO MINOCYCLINE

Một bệnh nhân nam 70 tuổi bị tăng nhãn áp tiến triển đã đến phòng khám vì ông phát hiện có sự đổi màu ở mặt và mắt của mình. Khi kiểm tra, BS nhận thấy ở vùng trán, mũi, quanh mắt, vùng má và trước tai của bệnh nhân xuất hiện sắc tố xám xanh (Hình). Không có bất thường nào về răng hoặc niêm mạc má.

28-06-2021 16:30:00

NGUY CƠ TỔN THƯƠNG GÂN VÀ ĐỨT HOẶC RÁCH ĐỘNG MẠCH CHỦ LIÊN QUAN ĐẾN FLUOROQUINOLON

Tổn thương gân và đứt gân là tác dụng có hại nghiêm trọng đã được biết đến từ lâu của kháng sinh nhóm quinolon, fluoroquinolon. Bên cạnh đó, trong những năm gần đây, nguy cơ đứt hoặc rách động mạch chủ do nhóm kháng sinh này cũng đã được báo cáo từ các cơ quan quản lý Dược các nước.

28-05-2021 09:00:00

VIÊM DA CƠ ĐỊA: LIỆU PHÁP NHẬN THỨC – HÀNH VI