Nhằm đáp ứng nhu cầu cần có một công cụ hỗ trợ đánh giá tình trạng nhiễm khuẩn chính xác, nhiều nghiên cứu tập trung vào việc tìm hiểu các dấu ấn sinh học biểu hiện tình trạng nhiễm khuẩn. Trong số các dấu ấn sinh học, có nhiều bằng chứng ủng hộ procalcitonin là dấu ấn sinh học đáng tin cậy trong đánh giá tình trạng nhiễm khuẩn.
Procalcitonin là tiền chất của calcitonin và được tăng điều tiết thông qua các cytokine trong tình trạng cơ thể phản ứng với nhiễm trùng. Đối với tình trạng nhiễm virus, sự sản xuất procalcitonin được ngăn chặn bởi interferon-gamma. Do đó, procalcitonin là dấn ấn sinh học đặc hiệu của tình trạng nhiễm khuẩn hơn so với các dấu ấn sinh học khác (WBC, CRP).
Bảng 1. So sánh các chỉ dấu sinh học trong chẩn đoán nhiễm khuẩn huyết
Chỉ dấu sinh học |
Tính đặc hiệu cho nhiễm khuẩn |
Tính đặc hiệu cho viêm |
Ưu điểm |
Nhược điểm |
WBC |
+ |
+++ |
|
|
CRP |
++ |
++ |
|
|
Lactate |
+ |
+ |
|
|
Procalcitonin |
++++ |
+ |
|
|
Các tình huống trong đó PCT tăng cao có thể do nguyên nhân không phải do vi khuẩn:
Trẻ sơ sinh (<48-72 giờ; sau 72 giờ diễn giải mức độ như bình thường)
Stress lớn (chấn thương nặng, phẫu thuật, sốc tim, bỏng). Trong trường hợp không có nhiễm trùng, mức PCT có xu hướng giảm sau sự kiện kích động
Điều trị bằng các tác nhân kích thích cytokine (OKT3, globulin chống tế bào lympho, alemtuzumab, IL-2, truyền bạch cầu hạt)
Sốt rét và một số bệnh nhiễm nấm
Sốc tim kéo dài, nặng hoặc bất thường tưới máu cơ quan
Một số dạng viêm mạch và bệnh ghép cấp tính so với bệnh vật chủ
Hội chứng nội sinh do tuyến giáp thể tủy và ung thư phổi tế bào nhỏ
Chức năng thận bị tổn thương đáng kể, đặc biệt là ESRD / chạy thận nhân tạo
KẾT LUẬN
Procalcitonin đã chứng minh độ hữu ích trong việc phục vụ hỗ trợ cho việc chẩn đoán, đánh giá tình trạng nhiễm trùng và tăng hiệu quả chương trình Quản lý sử dụng kháng sinh. Tuy vậy, các bác sĩ nên kết hợp đánh giá lâm sàng, cận lâm sàng và loại trừ các trường hợp bệnh lý cũng làm tăng procalcitonin để đưa ra quyết định sử dụng, xuống thang hay ngưng kháng sinh.
Tài liệu tham khảo
1. Ứng dụng của procalcitonin trong định hướng điều trị kháng sinh. Bệnh viện Từ Dũ. Ngày đăng: 4/12/2019.
2. Procalcitonin (PCT) Guidance. University of Nebraska. Truy cập: 18/05/2021. Link
3. Konrad Reinhart, et al. Markers for sepsis diagnosis: what is useful? Crit Care Clin. 2006 Jul;22(3):503-19, ix-x.
Brit Long, et al. The Emergency Department Diagnosis and Management of Urinary Tract Infection. Emerg Med Clin North Am. 2018 Nov;36(4):685-710.
Tổ Thông tin thuốc - Dược lâm sàng
Khoa Dược - Bệnh viện Da Liễu TP.HCM
-------------------
Bệnh viện Da Liễu - số 2 Nguyễn Thông, phường 6, quận 3, TP.HCM.
Hotline: 028.39308131 - 0901.365.638
Website: bvdl.org.vn
Thời gian khám bệnh của bệnh viện:
Đặt lịch khám bệnh trực tuyến tại: https://dalieu.medpro.com.vn/ - Hoặc tải ứng dụng Bệnh viện Da Liễu TPHCM - Đăng ký Khám bệnh Online (App Store, Google Play)
Để xem được nhiều nội dung Truyền thông giáo dục sức khỏe về da liễu, hãy truy cập kênh Youtube của Bệnh viện Da Liễu TP.HCM: https://www.youtube.com/channel/UCt4M5jArf_1Pf5CNWRYOGag